Pokój czy sprawiedliwość

LRA (Lord’s Resistance Army) to samozwańcza armia partyzancka, która od 1987 roku terroryzuje północną Ugandę. Spalone wsie, masowe gwałty, porwania dzieci, które potem stają się maszynami do zabijania - to codzienność tego ubogiego regionu świata. Przywódca LRA, Joseph Kony, to postać żywcem wyjęta z Jądra ciemności - samozwańczy prorok,LRA (Lord’s Resistance Army) to samozwańcza armia partyzancka, która od 1987 roku terroryzuje północną Ugandę. Spalone wsie, masowe gwałty, porwania dzieci, które potem stają się maszynami do zabijania - to codzienność tego ubogiego regionu świata. Przywódca LRA, Joseph Kony, to postać żywcem wyjęta z Jądra ciemności - samozwańczy prorok, przemawiający głosem Ducha Świętego, którego żołnierze i część Ugandyjczyków otacza boską czcią. Jego ideologia to tchnąca szaleństwem mieszanka chrześcijaństwa i afrykańskich wierzeń, a oficjalny cel - teokratyczne państwo oparte na dziesięciu przykazaniach. W szeregach LRA - przez USA uznawanej za organizację terrorystyczną - walczy najwięcej dzieci na świecie (zdarzają się nawet 5-latki). Maluchy, zmuszane przez partyzantów do zabijania swoich krewnych, nie mają już innej rodziny poza armią dowodzoną przez szaleńca. Charakter religijnej sekty sprawia, że LRA to najbardziej tajemnicza armia świata - tym bardziej cenne są nagrania umieszczone w filmie. To zapisy VHS z obozów LRA, zapis - zawsze nieudanych - rokowań pokojowych, ceremonie powitań gości, rytuały ku czci Kony’ego, oddziały partyzanckie przemierzające dżungle i sawanny. Film jest unikalną próbą zrozumienia fenomenu Kony’ego. Oglądamy wywiady z ludźmi, którzy mieli okazję go spotkać i prowadzili z nim pokojowe rokowania. To opowieść o ciągnących się latami jałowych negocjacjach, bezduszności armii, krótkowzroczności oficjeli; ponura historia lat terroru i gwałtów. Twórcy filmu nie epatują obrazami trupów i rzezi - tu najważniejsze rzeczy są opowiadane przez świadków. I to czyni je jeszcze bardziej przerażającymi. W tym mrocznym otoczeniu są jednak ludzie, którzy wciąż walczą o lepsze jutro - radiowy prezenter, od lat pomagający rodzicom porwanych przez LRA dzieci, była minister, która wiele razy pośredniczyła w rozmowach LRA i rządu i wreszcie zwykli Ugandyjczycy, którzy są skłonni wybaczyć Kony’emu zbrodnie, byle tylko zapanował pokój. Osobnymi aktorami dramatu są prawnicy z Międzynarodowego Trybunału Karnego, od lat ścigający Kony’ego. Trudno oprzeć się wrażeniu, że ich działalność przynosi więcej szkody niż pożytku - zachodnie poczucie sprawiedliwości musi przegrać w zderzeniu z lokalną specyfiką, niejasnymi powiązaniami, niewyobrażalną traumą ludzi poddanych przez lata terrorowi. Plemiona północnej Ugandy mają swój własny system sprawiedliwości i przed nim chcą postawić Kony’ego. Dla Zachodu kara za zbrodnie przeciw ludzkości może być tylko jedna. Afrykanie wiedzą, że aby zatrzymać spiralę przemocy trzeba czasem umieć wybaczyć i zapomnieć. więcej