GDAŃSK '82: festiwal, który się nie odbył, w dniach 3-9 września w kinie Iluzjon

Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny zaprasza w dniach 3 – 9 września 2022 roku do kina Iluzjon na GDAŃSK’82. Festiwal, który się nie odbył. Zaprezentowane zostaną filmy, które po wprowadzeniu stanu wojennego zostały wycofane z dystrybucji i odłożone na półki. Przez lata czekały na premierę lub nie doczekały się jej nigdy. W Iluzjonie będzie można zobaczyć obrazy, które mogłyby tworzyć program Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1982 roku, m.in.: "Przesłuchanie" Ryszarda Bugajskiego, "Przypadek" Krzysztofa Kieślowskiego czy "Kobietę samotną" Agnieszki Holland. Jak obiecują organizatorzy: przypomnimy zapomniane już projekty oraz porozmawiamy o  tym, dlaczego warto przywracać je szerokiej pamięci. Wspólnie przyjrzymy się temu co półkowniki mogą nam powiedzieć o przeszłości, a także o teraźniejszości oraz jakie tropy interpretacyjne możemy w nich dziś odnaleźć. W trakcie festiwalu dostępny będzie wydany specjalnie z tej okazji katalog zawierający opisy filmów, ich zagadnienia problemowe oraz tekst kolaudacji "Przesłuchania". We foyer kina przez miesiąc będzie można oglądać wystawę plakatów filmowych z lat 80. oraz zwycięskich prac konkursowych. Imprezę zwieńczy koncert legendarnego zespołu Lecha Janerki.

Podczas festiwalu zostaną zaprezentowane filmy związane z gorącym okresem przemian społeczno-politycznych, w jaki weszła Polska po sierpniu 1980 roku. Zdecydowana większość z nich stanowiłyby program Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w 1982 roku. Profesor Tadeusz Lubelski określił ten okres w kinie genialnym sezonem. Przyniósł on przede wszystkim głośne "Przesłuchanie" Ryszarda Bugajskiego z najlepszą rolą Krystyny Jandy – najbardziej ostry i  dotkliwy dla władzy film, którego premiera odbyła się już w nowym ustroju. Andrzej Wajda zrealizował "Dantona" opowiadającego o dyktaturze za Rewolucji Francuskiej, z pierwszorzędnym portretem Maksymiliana Robespierre’a w interpretacji Wojciecha Pszoniaka, niepokojąco podobnego do generała Jaruzelskiego. Wówczas powstała "Kobieta samotna" Agnieszki Holland – film będący gorzkim rozliczeniem socjalistycznych obietnic poprawy ludzkiego losu, z genialnymi kreacjami Marii Chwalibóg i Bogusława Lindy. Wreszcie "Wielki bieg" Jerzego Domaradzkiego  –  historia o propagandowej imprezie z lat pięćdziesiątych i manipulacjach jej organizatorów. Nawet Andrzej Barański, piewca prowincji i mistrz malowanego z bliska portretu bohaterów, nakręcił wtedy film o politycznym wydźwięku.

Obok obrazów portretujących lata 50., jak "Przesłuchanie", "Wielki bieg" czy "Niech cię odleci mara", zaprezentowane zostaną te opowiadające o współczesności, na czele z "Kobietą samotną" Agnieszki Holland i "Przypadkiem" Krzysztofa Kieślowskiego, zadającym pytanie o to, czy nasz los jest determinowany zewnętrznie. Oba filmy po rekonstrukcji cyfrowej wzbogacone zostały o te sceny, które w latach 80. wycięła cenzura. Współczesne filmy obrazują już nie moralny niepokój, ale rozpacz ich bohaterów. To "Debiutantka" Barbary Sass z kreacją Doroty Stalińskiej, "Odwet" Tomasza Zygadły, "Gry i zabawy" Tadeusza Junaka (warszawska premiera filmu, o który upomniano się po latach, odbędzie się podczas festiwalu GDAŃSK ’82), "Prognoza pogody" Antoniego Krauzego, "Wigilia’81" Leszka Wosiewicza i "Klakier" Janusza Kondratiuka.

Zaprezentowane zostaną także trzy filmy poruszające po latach milczenia zakazane tematy. Przede wszystkim "Austerię" Jerzego Kawalerowicza, opowiadającą o odchodzącym w XX wieku świecie tradycyjnej żydowskiej kultury, ze sceną zapowiadającą Zagładę; "Dolinę Issy" Tadeusza Konwickiego – film o Czesławie Miłoszu, który w 1980 roku dostał Nagrodę Nobla, ale i o wielokulturowych Kresach, kraju lat dziecinnych obu artystów; Limuzynę Daimler-Benz Filipa Bajona o życiowych wyborach, podejmowanych pod silną presją nowej ideologii oraz o przeciwstawionych sobie żywiołach: polskim i niemieckim. Dziś to może dziwić, ale wówczas poruszanie tych tematów nie było oczywiste, a pojawienie się takich filmów stanowiło dowód na wyraźną odwilż polityczną, jaka nastąpiła w tzw. Karnawale Solidarności (od sierpnia 1980 do grudnia 1981).

Organizatorzy zapraszają na pokazy filmów, debaty na z twórcami, czytanie kolaudacji Przesłuchania, podczas której doszło do dramatycznej rozmowy dobrze oddającej ówczesny podział społeczny i na wykład Profesora Krzysztof Kornackiego o kinie lat 80. Festiwal zakończy koncert Lecha Janerki, legendy lat 80., artysty, który w swoich tekstach krytykował rzeczywistość PRL oraz panujący reżim. Podczas Festiwalu dostępny będzie katalog, wydany specjalnie z  tej okazji, a w nim omówienia filmów, artykuły problemowe oraz tekst kolaudacji Przesłuchania. We foyer kina przez miesiąc będzie można oglądać wystawę plakatów filmowych z lat 80., a także prace, które zwyciężyły w zorganizowanym przez FINA konkursie.

PROGRAM FESTIWALU:

3 września (sobota)
15.30 Uroczyste otwarcie Festiwalu i towarzyszącej mu wystawy plakatów z udziałem Andrzeja Pągowskiego; prezentacja katalogu
16:00 Wykład profesora Krzysztofa Kornackiego naświetlający kontekst polskiego kina początku lat 80.
17:00 Przesłuchanie, reż. Ryszard Bugajski, 1982, 111 min, SALA STOLICA
19:00 Czytanie zapisu kolaudacji Przesłuchania pod opieką Michała Szcześniaka, SALA STOLICA
20:00 „Grudniowe gadanie” – spotkanie z twórcami Przesłuchania, Jackiem Petryckim 
i Adamem Ferencym, prowadzi Mateusz Werner                                                                                                 
4 września (niedziela)
15:00 Limuzyna Daimler-Benz, reż. Filip Bajon, 1981, 91 min, SALA STOLICA
16.35 Dolina Issy, reż. Tadeusz Konwicki, 1982, 110 min, SALA STOLICA
18:30  Austeria, reż. Jerzy Kawalerowicz, 1982, 102 min, SALA STOLICA
20:15 „Niepokojąca przeszłość” w filmach Kawalerowicza, Bajona i Konwickiego – spotkanie prowadzi Mikołaj Mirowski, (wśród gości Filip Bajon, Piotr Bajor, Ewa Domańska)

5 września (poniedziałek)
16:00 Klakier, reż. Janusz Kondratiuk, 1982, 88 min (pokaz dodatkowy), SALA MAŁA CZARNA
17:30 Odwet, reż. Tomasz Zygadło, 1982, 96 min (pokaz dodatkowy), SALA MAŁA CZARNA
19:10 Gry i zabawy, reż. Tadeusz Junak, 1982, 73 min, Warszawska premiera filmu, SALA STOLICA
20.30 „Jak się czuło społeczeństwo” – rozmowa o filmach Janusza Kondratiuka, Tomasza Zygadły i  Tadeusza Junaka, prowadzenie: Michał Dondzik, (wśród gości Jacek Zygadło i Małgorzata Potocka)

6 września (wtorek)
16:00 Prognoza pogody, reż. Antoni Krauze, 1982, 86 min (pokaz dodatkowy), SALA MAŁA CZARNA
16:00  Kobieta samotna, reż. Agnieszka Holland, 1981, 92 min, SALA STOLICA
17:40 Debiutantka, reż. Barbara Sass, 102 min, SALA STOLICA
19:30 Krzyk, reż. Barbara Sass, 1982, 88 min, SALA STOLICA
21.00 „Kobiecy punkt widzenia” – rozmowa Mikołaja Mirowskiego z Dorotą Stalińską

7 września (środa)
16:00 Wigilia’81, reż. Leszek Wosiewicz, 1982, 52 min, SALA STOLICA
17:00 Niech cię odleci mara, reż. Andrzej Barański, 1982, 98 min, SALA STOLICA
18:50 Wielki bieg, reż. Jerzy Domaradzki, 1981, 99 min, SALA STOLICA
20:30 „O polityce na rozmaite sposoby” – spotkanie prowadzi Michał Dondzik (wśród gości Jerzy Domaradzki, Ewa Błaszczyk i Andrzej Barański)

8 września (czwartek)
15:30 Promocja nowego numeru „Pleografu” – spotkanie prowadzi Mikołaj Mirowski, redaktor naczelny pisma, SALA STOLICA
16:00 Przypadek, reż. Krzysztof Kieślowski, 1981, 122 min, SALA STOLICA
18:00 Danton, reż. Andrzej Wajda, 1982, 136 min, SALA STOLICA
20:15 „Przypadek w historii” – rozmowę prowadzi Mateusz Werner (wśród gości prof. Krzysztof Kornacki)

9 września (piątek)
19:00 Koncert Lecha Janerki; SALA STOLICA

KINO ILUZJON | UL. NARBUTTA 50 A, WARSZAWA | 3-9 WRZEŚNIA 2022
WIĘCEJ INFORMACJI ORAZ PEŁEN PROGRAM WYDARZENIA: https://tiny.pl/wmtdc
ZAKUP KARNETÓW: https://tiny.pl/wxvcc
DOŁĄCZ DO WYDARZENIA: https://www.facebook.com/events/614438683625320/