MDAG: Festiwalowe filmy, które wciąż możecie zobaczyć online

Hubert Sauper, jeden z najwybitniejszych dokumentalistów ostatnich lat, twórca m.in. "Koszmaru Darwina" i "Jesteśmy waszymi przyjaciółmi", zabiera nas na Kubę. Twórca proponuje esej o wyspie, zastając ją w stanie zawieszenia między odchodzącym w przeszłość komunizmem a czyhającym za rogiem kapitalizmem. Sauper rejestruje spotkania z kolejnymi Kubańczykami, przygląda się ich codzienności, ale też obserwuje kubańską legendę w działaniu. W rezultacie "Epicentrum" to opowieść nie tylko o Kubie, ale i o mitotwórczej sile kina, które - czy to w służbie prawdy, czy propagandy - potrafi nie tylko odsłaniać, ale też współtworzyć rzeczywistość.

Dokumentalista-kinofil Alexandre O. Philippe zajrzał już za kulisy "Obcego" ("Wspomnienia: Geneza Obcego") i "Psychozy" ("78/52"), teraz nakręcił film poświęcony "Egzorcyście". W centrum uwagi jest tu reżyser William Friedkin, który ze swadą opowiada do kamery o swoim dziele, wspominając kolejne etapy produkcji, sypiąc barwnymi anegdotami oraz podbudowując i tak już niemały mit słynnego horroru. "Na wiarę" to propozycja nie tylko dla fanów "Egzorcysty", ale i dla osób, którym na sercu leży kwestia relacji twórcy z jego dziełem. Innymi słowy: dla prawdziwych kinomanów.

Piotr Stasik ("21 x Nowy Jork") i Dorota Wardęszkiewicz zaglądają za kulisy spektaklu "Proces", podglądając legendarnego reżysera teatralnego Krystiana Lupę. Widz dostaje możliwość podejrzenia mistrza przy pracy, w procesie twórczym, który zazwyczaj pozostaje niewidzialny. Kamera Stasika dokumentuje napięte relacje między Lupą a jego zespołem, przyglądając się kolejnym tarciom i wybuchom, obserwując, jak zaciera się granica między życiem a sztuką, rolą a prywatnością. Przyczynek do refleksji o tym, czym jest teatr, jakich poświęceń wymaga sztuka i ile wolno artyście.

Od klapy do fenomenu - oto drogą jaką przebyły niesławne "Showgirls". Film Paula Verhoevena zaprzepaścił zainwestowane w niego pieniądze, zebrał wianuszek Złotych Malin i pogrążył kilka karier, a jednak w końcu osiągnął kultowy status. Jeffrey McHale, twórca dokumentu "Tajemnice Showgirls", tropi trajektorię tego fenomenu, odkrywając przed nami kampowy urok "Showgirls", wpisując film w tradycję kultowych "midnight movies" w rodzaju "Rocky Horror Picture Show" oraz odkrywając jego polityczny i obyczajowy wymiar. Intrygujący dowód na to, że "sukces" i "porażka" to w kinie pojęcia względne.

"Wieloryb z Lorino" zabiera nas na odległą Czukotkę, portretując egzystencję jednego z najstarszych syberyjskich plemion, którego tradycje - w tym zwyczaj polowania na wieloryba - powoli wymierają. Poczucie schyłku pewnego świata jest tym silniejsze, że Czukczowie żyją na zgliszczach Związku Radzieckiego, wśród rachitycznych popiersi Lenina i muzealnych eksponatów upadłego ustroju. Reżyser Maciej Cuske intonuje tu swoisty dokumentalny lament, spoglądając z niepokojem w przyszłość - nie tylko Czukotki, ale i świata.

Pokazywany na poprzedniej edycji Millennium Docs "Antropocen: Epoka człowieka" pokazuje opłakany stan, w jakim znajduje się dotknięta działalnością człowieka Ziemia. Twórcy Jennifer Baichwal, Nicholas de Pencier i Edward Burtynsky zabierają nas do kolejnych punktów zapalnych planety, a narratorka Alicia Vikander chłodno odczytuje z offu ponurą diagnozę naszego świata. Największym paradoksem filmu jest jednak to, że cała ta katastrofa w oku kamery okazuje się nieziemsko piękna. Do podziwiania i do refleksji.

W "Między nami" Dorota Proba zaprasza przed kamerę trzy pary i za pośrednictwem prostych pytań angażuje je do szczerej rozmowy o sobie. Film, który zwyciężył w tegorocznym Konkursie Polskim, to zapis wnikliwej, czułej dyskusji na fundamentalne tematy: jak zrównoważyć potrzeby dwóch jednostek, czym jest życie we dwoje, co komunikujemy między sobą. Co ciekawe, mimo tego rozgadania najwięcej da się tu momentami wyczytać z samych twarzy bohaterów. A po seansie ich rozmowy będą najlepszym punktem wyjścia do... dalszych rozmów.

"Witamy w Czeczenii" pokazuje, że rzeczywistość bywa straszniejsza niż fikcja. Reżyser David France opowiada o tym, jak w Czeczenii wdrażany zostaje mechanizm ludobójstwa i pokazuje czystki skierowane przeciwko społeczności LGBTQ. Poznajemy szczegóły procesu pomagania osobom planującym ucieczkę z kraju, a twórcy - żeby ochronić tożsamość bohaterów - zastosowali technologię komputerową, która pozwoliła zastąpić ich twarze twarzami aktorów. Trudny, ponury, ale ważny film-przestroga.

"Księgarnie Nowego Jorku" to gratka dla bibliofilów i miłośników antyków, fascynatów słowa pisanego i słowa drukowanego - filmowa wycieczka po książkowym Nowym Jorku. Wystarczy odrobina dobrej woli, by w tej nieuchwytnej, meandrującej konstrukcji dostrzec podobieństwo do aktu szperania w labiryncie książek. Choć sieć powiązań między nimi nie zawsze jest czytelna, ten chaos da się wykorzystać, odnajdując skarby tam, gdzie inni się ich nie spodziewali. W "Księgarniach Nowego Jorku" jest ich do odkrycia całe mnóstwo, pisał dla nas o dokumencie Gabriel Krawczyk.

Quentina Tarantino przedstawiać nie trzeba. Autor "Pulp Fiction" sprawdza się jednak nie tylko jako filmowy twórca, ale i filmowy temat. Dokument "Tarantino: Bękart kina" pozwala przyjrzeć się samemu reżyserowi, spojrzeć syntetycznie na jego filmografię i posłuchać, co mają o nim do powiedzenia jego najbliżsi współpracownicy. Anegdoty sypią się jak z rękawa i nawet ci, którzy znają twórczość Tarantino na wylot, znajdą w dokumencie Tary Wood coś dla siebie. Film o reżyserze-kinofilu - dla prawdziwych kinofilów.