Wybieramy najlepsze filmy i seriale o wojnie secesyjnej

Anse Hatfield (Kevin Costner) i Randal McCoy (Bill Paxton) w trakcie wojny secesyjnej byli towarzyszami broni po stronie konfederatów. Powrót do domu miał domknąć historię żołnierskiego życia, lecz dopiero ją rozpoczął. Obaj mężczyźni zmienili się w śmiertelnych wrogów, którzy podburzają do walki swoje rodziny. Sam konflikt ubrany w gatunkowy sztafaż przestaje być opowieścią jedynie o problemie dwóch rodów, jakich tysiące w historii USA. Wydarznia, które miały miejsce w przeszłości pozostają w ludziach jeszcze przez lata, podkreśla saga o McCoyach i Hatfieldach. Poza tym - western i gwiazdorska obsada to zawsze udane połącznie.

Dzieje najsłynniejszej bitwy w trakcie danego konfliktu to wdzięczny temat dla filmowców. II wojna światowa może wybierać z wielu: Midway, Pearl Harbour, D-Day... Gettysburg był najkrwawszą bitwą w historii stoczoną na amerykańskiej ziemi - łącznie zginęło ponad 7000 żołnierzy. Film Roba Maxwella to epickie kino wojenne, które nie zapomina o śmierci jako dramacie ludzkim. Jako generałowie obu armii wystąpili Martin Sheen i Richard Anderson. Obsada, której elementami są także Tom Berenger, Jeff Daniels, Sam Elliott i Stephen Lang, idealnie oddaje, co znaczyła owa bitwa dla żołnierzy jednej i drugiej strony. Ponad czterogodzinne widowisko przeczy stwierdzeniu, że realizm epoki musi przeczyć ekranowemu napięciu i przejmującym rozwiązaniom fabularnym.

 Bushwhackers to określenie oddziałów partyzanckich, które w trakcie amerykańskiej wojny domowej walczyły po obu stronach konfliktu. Bohaterami filmu są dwaj młodzi mężczyźni próbujący uczestniczyć w walce z zaskoczenia po stronie konfederacji. Romans, śmierć kompanów, w końcu moralne rozterki - to wszystko znajdziecie w rewizjonistycznym westernie Anga Lee. Dosłowna apokalipsa, która rozgrywa się przed oczami nie ma w sobie nic z heroicznego boju, a jedynie dostarcza wątpliwości. W rolach chłopaków z Minnesoty wystąpili Tobey Maguire i Skeet Ulrich.

Zadanie, do którego przydzielono pułkownika Roberta Goulda Shawa wydaje się niemożliwe do realizacji. Jego oddział to wyłącznie wyzwoleni z niewoli mężczyźni, którzy nigdy nie służyli w regularnej armii. Między białymi oficerami a czarnymi szeregowcami powoli narasta napięcie, ujawniają się świeże, więc niezabliźnione rany. "Chwała" dotyka istoty problemu, od którego rozpoczęła się wojna secesyjna. Realia konfliktu wykraczającego daleko poza pola bitew, wręcz wchodzącego do cywilnych zagród i domów, opierają się na głębokich zmianach w myśleniu i przyzwyczajeniach. Film Eda Zwicka doskonale podkreśla, jaką rolę w amerykańskiej historii odgrywa niewolnictwo. Występują Matthew Broderick, nagrodzony Oscarem Denzel Washington, Cary Elwes i Morgan Freeman.

Dobrze znany fanom westernów reżyser Sam Peckinpah powrócił do gatunku przy okazji filmu o wojnie domowej. "Major Dundee" podąża losami tytułowego bohatera, oficera Unii, który musi stawić czoła plemieniu Apaczów. Grupa uprowadziła lokalne dzieci i uciekła za meksykańską granicę, więc wojskowy zbiera zespół złożony z konfederackich jeńców i rusza w pościg. Podobnie jak w "Dobrym, złym i brzydkim", rzeczywistej wojny nie uświadczymy tu prawie wcale. Widoczny jest konflikt, który przepołowił naród i odcisnął swoje piętno również na relacjach z najbliższymi przyjaciółmi. Major musi stanąć u boku swojego dawnego przyjaciela, który oskarżony o morderstwo czeka na wyrok w jego obozie. Drużyna z przypadku, w której skład wchodzą m.in. Richard Harris, James Coburn, Ben Johnson i Warren Oates, musi rozstrzygnąć, czym jest dla nich trudna bo świeża i wspólna historia. Korzysta tu problem i jego rozwiązanie, przez reżysera ciekawie przebrane w gatunek.

Ogarnięte wojną Południe. Żołnierz, który ucieka od wojny, rusza w kierunku domu i miłości swojego życia. Jego wybranka boryka się z wieloma problemami, jednak do pomocy znajduje sobie zaradną i bezpośrednią dziewczynę. Młode kobiety starają się przeżyć z uprawy roli i powoli odbudowywać zaniedbane gospodarstwo, tymczasem dezerter przemierza kraj naznaczony przez przemoc. Melodramat, romans i wojna w powieści Charlesa Fraziera zostaje ożywiona na ekranie dzięki tercetowi Nicole Kidman, Renée Zellweger, Jude Law. Chwała twórcom projektu, którzy nie uczynili z niego zbyt ckliwej opowieści - takie przecież potrafią tworzyć Amerykanie. Powstał jeden z bardziej wyważonych filmów, w którym obraz zniszczenia i rozbicia całego kraju w wyniku wojny nie zostaje przesłoniony przez zgubne poszukiwanie łatwych wzruszeń.

Tytułowy bohater to zwykły farmer ze stanu Missouri. Jego życie zmienia się, gdy do jego domu zawitali żołnierze Unii pod wodzą Terrilla i zamordowali mu rodzinę. Na tle spalonego dobytku Wales postanawia przekuć swój dramat w zemstę. Do oddziałów przyjmują go konfederaci, lecz niechybny koniec wojny każe mu zmienić plany. Eastwood tworzy klasyczny western, którego akcja nie zostaje wyżęta z emocji przez historię. Wojna jest obserwowana z dystansu, co tylko ułatwia zadanie legendzie ekranowego Dzikiego Zachodu, wciąż na początku swojej przygody po drugiej stronie kamery.
Już wcześniej sam Eastwood pojawił się w czasach wojny secesyjnej - w filmie "Oszukany" Dona Seigela. Wystąpił jako ranny żołnierz, który uciekając z pola bitwy natrafia na dziewczęcą szkołę z internatem. Młode kobiety opiekują się mężczyzną, a napięcie seksualne, które narasta wraz z pojawieniem się obcego, dezorganizuje ich życie. Powieść Thomasa Cullinana na nowo zaadaptowała Sofia Coppola jako "Na pokuszenie".

"Przeminęło z wiatrem" to po latach film naznaczony przez swoją historię powstania, która od początku zwiastowała gigantyczne kłopoty. Adaptacja jednej z najpopularniejszych powieści okresu, Brytyjka wybrana do roli amerykańskiej głównej bohaterki - z takiej presji mógł wyjść jedynie dramat. Ostatecznie powstał melodramat najwyższej próby, czyli dwuczęściowa historia Scarlett O'Hary i jej związku z Rhettem Butlerem. To produkcja spełniona w każdym względzie. Amerykanie uwielbiali gigantyczną epopeję, w której wojna odgrywała znaczącą rolę. Pierwsze godziny seansu rozgrywają się w trakcie walk, który definiuje życie Scarlett. Bohaterowie, którzy wychodzą z wojny secesyjnej bez szwanku, chcą na nowo ułożyć sobie życie. Po latach, choć z wiatrem słusznie przeminęło wiele tematów i praktyk przedstawionych na ekranie, wciąż zachwyca skala przedsięwzięcia, przede wszystkim tłumy statystów i scenografia właśnie w epizodzie o wojnie.

 Buster Keaton to postać wręcz będąca historią kina, bo jego dorobek do dziś oferuje więcej niż ciekawostki z zakurzonego archiwum. Filmy z aktorem to wciąż powód do śmiechu, niekończąca się inspiracja do zgłębiania wczesnych lat X muzy, które nadal oferują wiele miłości do medium. Widzowie "Generała" oglądają bezpośrednią komedię o wojnie secesyjnej. Historia dzieje się tuż po wybuchu konfliktu. Maszynista Johnnie chciałby zaciągnąć się do armii Południa, lecz jego umiejętności techniczne w połączeniu z mizerną sylwetką odsyłają go z dala od frontu. Zakaz "prawdziwej" służby to niczym plama na honorze bohatera. Okazja na zmianę losu pojawia się, gdy jego lubą porywa oddział wroga. Johnnie uruchamia parowóz i rusza w pościg. Pomysłowe rozwiązania inscenizacyjne nie starzeją się od prawie wieku, a dziś robią być może jeszcze większe wrażenie. Można robić filmy ciekawe, można robić też filmy ponadczasowe - produkcja Keatona to zdecydowanie ta druga kategoria.

Serial "Północ-Południe" to ekranizacja powieści Johna Jakesa. Akcja rozgrywa się w połowie XIX wieku. Główni bohaterowie to dwaj młodzi mężczyźni: George Hazard z Pensylwanii i Orry Main z Południowej Karoliny. Panowie poznają się w drodze do Akademii Wojskowej West Point i zaprzyjaźniają pomimo dzielących ich różnic. Wkrótce wybucha jednak wojna secesyjna, która podzieli przyjaciół i ich rodziny. Losy braci z wyboru będą splatać się przez kolejne lata, tworząc wielowątkową opowieść z wielką historią w tle. W rolach dwóch (nie)przyjaciół wystąpili Patrick Swayze i James Read. Na drugim planie błyszczały Kirstie Alley i Terri Garber, a także David Carradine, Jean Simmons oraz wiele gwiazd w epizodycznych rolach. Nawet po latach nieraz słyszy się opinie, że to jeden z najlepszych seriali w historii - na pewno wśród tytułów z tego zestawienia.