Repremiera przedwojennej opery "Halka" 17 listopada

Jedna z trzech polskich przedwojennych ekranizacji opery Stanisława Moniuszki wraca na ekrany w nowej jakości. Film według scenariusza Jerzego Brauna zrealizowano jeszcze jako niemy u progu ery dźwiękowej. W 1932 roku, zgodnie z panującą ówcześnie modą, obraz został udźwiękowiony.

Uroczysta repremiera "Halki" w reżyserii Konstantego Meglickiego z muzyką na żywo Jerzego Rogiewicza odbędzie się 17 listopada o 19:30 w stołecznym kinie Iluzjon.


O filmie

Film zrealizowano w roku 1929, jeszcze w epoce kina niemego. W kinach był wyświetlany w tym czasie z ilustracją śpiewno-muzyczną nagraną na płytach gramofonowych. Wykorzystywano głównie nagrania w wykonaniu wybitnych artystów operowych: Matyldy Polińskiej-Lewickiej i Ignacego Dygasa. W 1932 roku producent filmu zdecydował się udźwiękowić "Halkę" "na stałe". Arie Jontka zaśpiewał Władysław Ladis, brat Jana Kiepury, Halki zaś – Zuzanna Karin, młoda, dobrze zapowiadająca się śpiewaczka. W nagraniu wziął także udział chór Opery Warszawskiej.

Dotychczas film "Halka" nie był znany szerszej publiczności. Z pierwotnej wersji filmu do naszych czasów dotrwały tylko końcowe cztery minuty i był to dotąd jedyny znany fragment. W zbiorach Filmoteki Narodowej przechowywane są także obszerne fragmenty materiałów roboczych do wersji udźwiękowionej. Dotychczas stan zachowania tych materiałów nie pozwalał na ich eksploatację.

Cyfrowa restauracja

Pierwszym krokiem w restauracji filmu była konserwacja ponad osiemdziesięcioletnich taśm filmowych i ich przygotowanie do skanowania. Materiały wymagały wielu napraw, wzmocnienia starych sklejek, uzupełnienia ubytków perforacji, a przede wszystkim starannego ręcznego wyczyszczenia. Równocześnie trwały wnikliwe badania nad ich zawartością, podczas których filmografowie ustalali z jakimi właściwie materiałami mamy do czynienia. Okazało się, że wśród taśm są fragmenty ściętego negatywu kamerowego, oryginalnego negatywu dźwięku i kopii roboczej. Sensacją było także odkrycie fragmentów nagrań z prób dźwiękowych.

Po zeskanowaniu wszystkich materiałów nastąpiło zestawienie wszystkich fragmentów ze sobą. Restauracja "Halki" była jednym z największych tego typu wyzwań, przed jakim stanęła Filmoteka Narodowa. Istniejące materiały są bardzo różnorodne, niekompletne, do tego dotyczą dwóch różnych wersji "Halki". Ponieważ nie zachowała się żadna dokumentacja do filmu, Filmoteka podjęła próbę współczesnego montażu zachowanych fragmentów, utrzymanego w duchu epoki.

Niestety ścieżka dźwiękowa do filmu także zachowała się tylko we fragmentach. Ponieważ film pierwotnie był niemy, postanowiliśmy w takiej właśnie postaci zaprezentować go dzisiejszej publiczności. We współczesnej ilustracji muzycznej, opracowanej przez Jerzego Rogiewicza zostaną wykorzystane fragmenty historycznego udźwiękowienia z 1932 roku.


Muzyka na żywo

Autorem współczesnej muzyki jest Jerzy Rogiewicz – urodzony w Bydgoszczy kompozytor, perkusista i pianista, absolwent kompozycji na Akademii Muzycznej w Krakowie. Nagrywał i występował z takimi artystami jak Toshinori Kondo, Kazuhisa Uchihashi, Joanna Halszka Sokołowska, DJ Lenar, Tomasz Duda, Paweł Szamburski i Janusz Muniak. Specjalizuje się w szeroko pojętej muzyce improwizowanej, choć równie chętnie gra i pisze piosenki.

Utwór specjalnie napisany do filmu "Halka" będzie zapisany w partyturze, choć miejscami improwizowany, wykonywany przez klasyczne instrumenty, z dyrygentem (w tej roli kompozytor), odnoszący się do tradycyjnych form muzyki europejskiej takich jak kanon czy wariacje, choć także do pierwszych rytmicznych sekwencerów z lat 50-tych, samplerów, a nawet walca.

Idea re-premier

Zwieńczeniem procesu rekonstrukcji filmów przedwojennych są uroczyste re-premiery kinowe. Odrestaurowane, nieme filmy ilustruje specjalnie na tę okazję skomponowana muzyka wykonana na żywo przez wybitnych artystów. Filmy prezentowane są publiczności w nowej jakości.

Prace nad tymi bezcennymi zabytkami polskiej kinematografii są realizowane w Filmotece Narodowej dzięki unijnemu projektowi Nitrofilm – Konserwacja i digitalizacja przedwojennych filmów fabularnych.

Bilety

Bezpłatne zaproszenia na re-premierę można odbierać w kasie Iluzjonu. Na re-premierę wyjątkowo nie obowiązuje wcześniejsza rezerwacja miejsc.