WENECJA 2023: Rozmawiamy z Agnieszką Holland i recenzujemy "Zieloną granicę"

We wtorek na Lido pokazano jeden z dwóch polskich tytułów walczących w tym roku o Złotego Lwa: "Zieloną granicę" Agnieszki Holland (drugim jest "Kobieta z…" Małgorzaty Szumowskiej i Michała Englerta, premiera filmu dopiero w czwartek). Reżyserka zabiera nas na polsko-białoruską granicę, opowiadając o kryzysie uchodźczym z trzech punktów widzenia: imigrantów, strażników granicznych i aktywistów. Zobaczcie naszą rozmowę z autorką i przeczytajcie recenzję filmu.

Rozmawiamy z Agnieszką Holland o jej najnowszym filmie "Zielona granica"

Agnieszka Holland, reżyserka filmu "Zielona granica", opowiedziała nam o swoim najnowszym dziele walczącym o Złotego Lwa w Wenecji. 

recenzja filmu "Zielona granica", reż. Agnieszka Holland

Czarne i białe
autor: Jakub Popielecki

Zaczyna się od ujęcia zielonego lasu: kamera płynie nad drzewami, pojawia się tytuł filmu, a obraz powoli blaknie, aż staje się czarno-biały. Znamy już ten chwyt z filmografii Agnieszki Holland. Tytułowy bohater "Obywatela Jonesa" doświadczał klęski głodu w Ukrainie w podobnie monochromatycznej sekwencji, jakby kapitulującej przed horrorem ludobójstwa: w tym miejscu kończyła się sofistyka i relatywizm, białe stawało się białe, czarne – czarne, a zło obawiało się jako – po prostu – zło. Czarno-białe zdjęcia opowiadającej o kryzysie uchodźczym "Zielonej granicy" mają podobnie moralny wymiar. To tonacja szacunku i powagi – wobec tematu oraz wobec bohaterów. Holland odrzuca kolor, jakby dawała znać, że nakręciła swój film przede wszystkim z potrzeby sumienia, by raz jeszcze napiętnować zło.

 
A jednak – pomimo moralnej kategoryczności – "Zielona granica" pozostaje filmem paradoksów. Zapowiada to już ów kontrast między tytułową zielenią a czarno-białymi zdjęciami. Opowieść Holland istnieje przecież między dwoma niedającymi się pogodzić faktami, wyliczonymi zresztą w napisach końcowych. Pierwszy: od początku kryzysu uchodźczego przy granicach Unii Europejskiej zginęło kilkadziesiąt tysięcy osób. Drugi: od początku wojny w Ukrainie w Polsce znalazło azyl parę milionów uchodźców. To sprzeczność, która na powrót rozcieńcza granicę między białym a czarnym. Holland idzie tropem tej sprzeczności, szukając historii w strefie pomiędzy, grzebiąc w cieniach i szarościach. Kompas moralny każe cenić życie, polityczny pragmatyzm każe chronić granicę, gdzieś pomiędzy tymi absolutami jest człowiek – i kino. 
 
Człowiek w trybach historii, jednostka wobec systemu – prawdopodobnie dwa naczelne tematy twórczości Holland. "Zielona granica" kontynuuje te wątki, portretując biopolitykę z pism Agambena i Foucaulta w praktyce. Reżyserka zabiera nas do tak zwanej "strefy wyjątkowej", gdzie prawa człowieka ulegają zawieszeniu, a jej zarządcy do woli rozporządzają "nagim życiem" tych, którzy mieli pecha znaleźć się w jej obrębie. 

Film zaczyna się od podróży grupy uchodźców. Jesteśmy w samolocie lecącym do Białorusi. Pasażerowie mają nadzieję przekroczyć polską granicę i znaleźć azyl w głębi Unii Europejskiej. Kamera wyławia z tłumu rodzinę z Syrii, której losy krzyżują się z losem uciekającej z Afganistanu "kobiety samotnej", Leili (Behi Djanati Atai). Dalej będą podróżować wspólnie. Ramię w ramię przecisną się przez białoruskie zasieki. W polskim lesie wybuchną szczerą radością, że wreszcie dotarli do Unii. Razem też odkryją, że stali się przedmiotami politycznej wojny. Zaraz rusza bowiem okrutny pingpong, w którym biorą udział służby dwóch sąsiadujących krajów: Polacy przerzucają uciekinierów z powrotem do Białorusi, Białorusini przerzucają ich do Polski, i tak w koło, bez litości, bez wyjścia, bez nadziei.

Całą recenzję filmu "Zielona granica" przeczytacie na jego karcie POD LINKIEM TUTAJ. 

Zwiastun filmu "Zielona granica"