John Sayles I

John Sayles jest jednym z ojców założycieli współczesnego kina niezależnego w Ameryce. W swoich produkcjach pełni rolę reżysera, scenarzysty, aktora, producenta i montażysty, zajmuje się też dystrybucją. Jako pisarz do wynajęcia pracuje przy komercyjnych projektach, często anonimowo (np. "Apollo 13", "Mutant", "Szybcy i martwi"), a zarobione w ten sposób pieniądze inwestuje we własne, autorskie obrazy. Dzięki talentowi, determinacji, ciężkiej pracy i skłonności do ryzyka, stał się uosobieniem kina niezależnego, niejako kontynuatorem tradycji zapoczątkowanej przez Johna Cassavetesa.

Urodził się 28 września 1950 roku w Schenectady w stanie Nowy Jork. Jego matka była nauczycielką, ojciec zaś administratorem szkolnym. W 1972 ukończył psychologię na Williams College ze stopniem licencjata. Na studiach grał w teatrze i rozpoczął swoją przygodę z pisarstwem. Wtedy też poznał Davida Strathairna, przyjaciela i późniejszego współpracownika, a także Maggie Renzi, swoją życiową partnerkę i producentkę filmową. Po zakończeniu nauki utrzymywał się z pracy fizycznej, podejmował różne zajęcia - pracował w szpitalach i sanatoriach, w fabryce i na budowie, także jako pakowacz mięsa. Przebywanie wśród zwykłych ludzi i środowisk robotniczych znacząco poszerzyło jego horyzonty. Podobny efekt miały liczne piesze wędrówki po kraju. Jest autorem wielu opowiadań, trzykrotnie nagradzanych O. Henry Award. Był finalistą prestiżowej nagrody National Book Award za powieść "Union Dues". W 1983 otrzymał nagrodę MacArthur Fellowship, tzw. "grant dla geniuszy".

Jego biletem wstępu do przemysłu filmowego był scenariusz oparty na sportowym skandalu znanym jako "Black Sox Scandal" - ośmiu graczy Chicago White Sox sprzedawało mecze, za co dostali dożywotni zakaz zawodowej gry w baseball. Przeniósł go na ekran dopiero 11 lat później ("Ośmiu z zespołu"). Początkowo pisał scenariusze filmów gatunkowych, w tym także dla legendarnego producenta Rogera Cormana. Zarobiwszy w ten sposób 40 tysięcy dolarów, Sayles nakręcił swój debiutancki "Return of the Secaucus Seven", który cieszył się ogromnym powodzeniem i w 1997 został wpisany do rejestru dziedzictwa narodowego Stanów Zjednoczonych (National Film Registry). W latach 1979-2013 stworzył 18 dzieł. Wśród licznych nagród i nominacji znalazły się też 2 nominacje do Oscara za najlepszy scenariusz oryginalny ("Wygrać z losem" oraz "Na granicy").

Kino Johna Saylesa polega na cierpliwej obserwacji, oparte jest na postaciach. Otwarcie odnosi się do wybranej sytuacji politycznej. Często skupia się na bohaterach marginalizowanych, splata ze sobą różne sfery społeczne, przygląda się też nieznanym rozdziałom amerykańskiej historii. Nierzadko ukazuje klęskę amerykańskiego stylu życia, który nie spełnia pokładanych w nim ideałów. Jednak niemal zawsze równoważy negatywne strony humorem, stara się widzieć nadzieję. Sayles ma niezwykłe ucho do dialogów, stawia na poważne, dojrzałe tematy. Chętnie opowiada o ludziach z klasy pracującej, obserwuje małe społeczności - ich wewnętrzną dynamikę oraz wpływ czynników zewnętrznych.