"Nie wierzę w bajki. Prawdziwy świat jest o wiele dziwniejszy", mówi Laura, bohaterka "Przemiany". A jednak film Mirandy Harcourt i Stuarta McKenziego opowiada klasyczną historię dziewczynki, która spotyka wilka. Schemat baśni inicjacyjnej łączy się tu gładko z tropami tzw. literatury young adult, a młodzieżowe kino o dojrzewaniu – z wątkami nadprzyrodzonymi: wampiryzmem i czarownictwem. Znamy to: konfrontacja bohaterki ze światem magii i potworów, dotychczas ukrytym przed jej wzrokiem, symbolizuje bóle dorastania. Dzieciństwo zostaje złożone na ołtarzu dojrzałości, a trauma tego doświadczenia przyjmuje formę starcia z czającą się w mroku bestią. Trochę "Zmierzch", trochę "Pozwól mi wejść", trochę nic szczególnego.
Przyspieszone dorastanie to zresztą chleb powszedni Laury (Erana James). Po śmierci ojca dziewczyna musi dzielić swój czas między szkołę a opiekę nad młodszym braciszkiem Jacko (Benji Purchase), bo matka rodzeństwa pracuje za dwóch, by zapewnić dzieciom godziwy żywot. Jakby tego było mało, wokół Laury zaczynają dziać się dziwne rzeczy. Odbicie w lustrze ostrzega ją przed niebezpieczeństwem, chłopak ze szkolnego korytarza zaczyna posyłać jej dwuznaczne spojrzenia, a w okolicy pojawia się podejrzany nieznajomy (Timothy Spall), który kusi Jacko swoją kolekcją zabytkowych zabawek. Bez zaskoczeń: mężczyzna, który zaprasza dzieci do blaszanego kontenera, pieczątkuje je swoim zaczarowanym stempelkim i usilnie domaga się, by zaproszono go do domu, okaże się owym przepowiedzianym zagrożeniem. Nastoletnia heroina będzie więc musiała odnaleźć w sobie odwagę do stawienia czoła złu.
Harcourt z McKenziem biorą na warsztat archetypiczne struktury, wszystkie te Jungowsko-Proppowskie mechanizmy – i przykładają je do życiorysu pewnej nowozelandzkiej licealistki. Sęk w tym, że archetyp równa się schemat. Schemat, w który trzeba potem tchnąć życie: przez pogłębienie psychologii postaci albo przez znalezienie atrakcyjnego wizualnego języka (jak choćby w może-nie-młodzieżowej, ale na pewno baśniowej "Suspirii" Daria Argenta). Twórcy "Przemiany" mają co prawda pomysł na styl: dużo tu zmysłowych zbliżeń, eterycznych ruchów kamery, jakichś nastrojowych ultradźwięków w tle. Ale fotogeniczna melancholia, jaka bije z ekranu, jest tyleż wizualnym znakiem nastoletniego spleenu, co odbiciem pustki scenariuszowych niedoróbek. Filmowi brakuje pazura, wydaje się mdły i niedopisany. Zbyt wiele tu fabularnych odruchów bezwarunkowych: rzeczy, które wydarzają się, bo wiemy, że powinny się wydarzyć. Wiadomo, że Laura musi wpaść w oko tajemniczemu chłopakowi z emo-fryzurą i przeszywającym spojrzeniem. Wiadomo, że sama okaże się kimś więcej niż zwykłą nastolatką dorastającą w ubogiej dzielnicy nowozelandzkiego Christchurch. Ot, kolejne punkty na liście rzeczy do zrobienia, potraktowane tu – niesłusznie – jak przypisy, a nie sedno opowieści. Rezultat jest do przewidzenia: film ogląda się bez większego zaangażowania.
A szkoda, bo debiutantka Erana James ma autentyczną charyzmę. Kiedy grany przez Spalla wysłannik zła chwali ją za siłę charakteru, nie brzmi to więc jak myślenie życzeniowe scenarzysty. Laura – ze swoimi niskim głosem i zaciętym wyrazem twarzy – faktycznie emanuje autentyczną ekranową mocą. Sam Spall też sprawdza się w roli czarnego charakteru, wdzięcznie bawi się kolejnymi niezręcznymi sytuacjami, jakie kreuje jego bohater. Oślizgłe lawirowanie między pozorowaną niewinnością a kryjącym się za tą maską zagrożeniem to dla aktora nie pierwszyzna, widzieliśmy go w podobnej roli nie raz – ale wciąż nieźle się na to patrzy. Czuć jednak w "Przemianie" brak gatunkowego guilty pleasure à la "Zmierzch" czy arthouse’owej goryczy à la "Pozwól mi wejść". Film nie porwie ani łaknącej pop-doznań nastoletniej widowni ani bardziej wyrafinowanego dorosłego odbiorcy. Wolę bardziej burzliwe dojrzewanie.
Przyspieszone dorastanie to zresztą chleb powszedni Laury (Erana James). Po śmierci ojca dziewczyna musi dzielić swój czas między szkołę a opiekę nad młodszym braciszkiem Jacko (Benji Purchase), bo matka rodzeństwa pracuje za dwóch, by zapewnić dzieciom godziwy żywot. Jakby tego było mało, wokół Laury zaczynają dziać się dziwne rzeczy. Odbicie w lustrze ostrzega ją przed niebezpieczeństwem, chłopak ze szkolnego korytarza zaczyna posyłać jej dwuznaczne spojrzenia, a w okolicy pojawia się podejrzany nieznajomy (Timothy Spall), który kusi Jacko swoją kolekcją zabytkowych zabawek. Bez zaskoczeń: mężczyzna, który zaprasza dzieci do blaszanego kontenera, pieczątkuje je swoim zaczarowanym stempelkim i usilnie domaga się, by zaproszono go do domu, okaże się owym przepowiedzianym zagrożeniem. Nastoletnia heroina będzie więc musiała odnaleźć w sobie odwagę do stawienia czoła złu.
Harcourt z McKenziem biorą na warsztat archetypiczne struktury, wszystkie te Jungowsko-Proppowskie mechanizmy – i przykładają je do życiorysu pewnej nowozelandzkiej licealistki. Sęk w tym, że archetyp równa się schemat. Schemat, w który trzeba potem tchnąć życie: przez pogłębienie psychologii postaci albo przez znalezienie atrakcyjnego wizualnego języka (jak choćby w może-nie-młodzieżowej, ale na pewno baśniowej "Suspirii" Daria Argenta). Twórcy "Przemiany" mają co prawda pomysł na styl: dużo tu zmysłowych zbliżeń, eterycznych ruchów kamery, jakichś nastrojowych ultradźwięków w tle. Ale fotogeniczna melancholia, jaka bije z ekranu, jest tyleż wizualnym znakiem nastoletniego spleenu, co odbiciem pustki scenariuszowych niedoróbek. Filmowi brakuje pazura, wydaje się mdły i niedopisany. Zbyt wiele tu fabularnych odruchów bezwarunkowych: rzeczy, które wydarzają się, bo wiemy, że powinny się wydarzyć. Wiadomo, że Laura musi wpaść w oko tajemniczemu chłopakowi z emo-fryzurą i przeszywającym spojrzeniem. Wiadomo, że sama okaże się kimś więcej niż zwykłą nastolatką dorastającą w ubogiej dzielnicy nowozelandzkiego Christchurch. Ot, kolejne punkty na liście rzeczy do zrobienia, potraktowane tu – niesłusznie – jak przypisy, a nie sedno opowieści. Rezultat jest do przewidzenia: film ogląda się bez większego zaangażowania.
A szkoda, bo debiutantka Erana James ma autentyczną charyzmę. Kiedy grany przez Spalla wysłannik zła chwali ją za siłę charakteru, nie brzmi to więc jak myślenie życzeniowe scenarzysty. Laura – ze swoimi niskim głosem i zaciętym wyrazem twarzy – faktycznie emanuje autentyczną ekranową mocą. Sam Spall też sprawdza się w roli czarnego charakteru, wdzięcznie bawi się kolejnymi niezręcznymi sytuacjami, jakie kreuje jego bohater. Oślizgłe lawirowanie między pozorowaną niewinnością a kryjącym się za tą maską zagrożeniem to dla aktora nie pierwszyzna, widzieliśmy go w podobnej roli nie raz – ale wciąż nieźle się na to patrzy. Czuć jednak w "Przemianie" brak gatunkowego guilty pleasure à la "Zmierzch" czy arthouse’owej goryczy à la "Pozwól mi wejść". Film nie porwie ani łaknącej pop-doznań nastoletniej widowni ani bardziej wyrafinowanego dorosłego odbiorcy. Wolę bardziej burzliwe dojrzewanie.
Moja ocena:
4
Czy uznajesz tę recenzję za pomocną?
Pobierz aplikację Filmwebu!
Odkryj świat filmu w zasięgu Twojej ręki! Oglądaj, oceniaj i dziel się swoimi ulubionymi produkcjami z przyjaciółmi.
