Recenzja filmu

Efekt motyla (2004)

Raz na jakiś czas zdarza mi się obejrzeć film, o którym później zupełnie nie wiem, co napisać. Siedzę nad klawiaturą i męczę się jak mops bowiem nie jestem w stanie zdecydować, czy ów tytuł Wam polecić, czy też nie. Jednym z takich filmów jest wchodzący właśnie na nasze ekrany "Efekt motyla" z Ashtonem Kutcherem w roli głównej. Tytuł filmu nawiązuje do teorii chaosu, w myśl której "motyl zaburzający powietrze dzisiaj w Pekinie może być przyczyną huraganu w następnym miesiącu w Nowym Jorku". Bohaterem obrazu jest Evan Treborn, student psychologii, który odkrywa, że jest posiadaczem unikalnego daru. Czytając fragmenty swojego dziennika jest w stanie przenieść się w czasie, do wydarzeń, które niegdyś opisał. Kiedy samobójczą śmiercią ginie jego ukochana z dzieciństwa Evan postanawia wykorzystać swój talent aby zapobiec tragedii. Boleśnie przekonuje się jednak, że z czasem nie można igrać. Niewielka zmiana w przeszłości powoduje lawinę wydarzeń, które całkowicie zmieniają życie nie tylko głównego bohatera, ale również wszystkich ludzi z nim związanych. Niestety, zmieniają na gorsze. Desperacko chcąc naprawić wcześniejszy błąd Evan ponownie cofa się w przeszłość, co owocuje kolejnymi, niekorzystnymi zmianami. Przenosi się zatem w czasie po raz kolejny, i jeszcze raz, i jeszcze... Za każdym razem skutki jego poczynań są opłakane. Opowieści o podróżnikach w czasie kino, jak i literatura zna całe mnóstwo. Temat, z którym zetknęli się Eric Bress i J. Mackye Gruber (autorzy scenariusza i reżyserzy) nie jest zatem nowy, ale trzeba przyznać, że autorzy próbowali wnieść do niego nieco świeżości. Przede wszystkim "Efekt motyla" to nie kino przygodowe jak "Wehikuł czasu", ani nie komedia jak "Powrót do przyszłości", ale mroczny dreszczowiec psychologiczny (z mocnym naciskiem na to ostatnie), w którym pojawiają się tak "mocne" wątki jak pedofilia, zabójstwo, choroba psychiczna, prostytucja i kalectwo. Perypetiom Evena Treborna daleko do przygód Marty'ego McFly'a. Podróże w czasie nie są dla niego okazją do dobrej zabawy, nie dają też możliwości idealnego ułożenia sobie przyszłego życia. Każda kolejna zmiana dokonana przez bohatera w przeszłości niesie ze sobą tylko cierpienie i niespełnienie. Jeśli chodzi o pomysł "Efekt motyla" wypada całkiem nieźle. Zgrzyty zaczynają się, kiedy przechodzimy do realizacji. Film razi zbytnimi uproszczeniami. Dzieciństwo Evana pełne takich zdarzeń jak pedofilia, zabójstwo, bestialskie spalenie psa żywcem jest tak okrutne, że aż nieprawdopodobne. Jak się później okazuje nagromadzenie tych okropieństw było potrzebne scenarzystom aby później dać szansę Evenowi naprawienia ich podczas swoich podróży w czasie. Jednak było to - moim zdaniem - zwyczajne pójście na łatwiznę. Tytułowy "Efekt motyla" znacznie lepiej zilustrowałby zmiany w przeszłości, które dotyczyłyby nie tylko traumatycznych przeżyć, ale również zupełnie zwyczajnych, codziennych wyborów. Przejaskrawione są także zmiany, którym po każdej kolejnej "podróży" ulegają osoby z otoczenia Evana. W rezultacie "Efekt motyla" cały czas popada ze skrajności w skrajność, co sprawia, że i tak nieprawdopodobna historia staje się całkowicie niewiarygodna. Jakby tego było mała narracja w filmie często szwankuje i w "Efekcie motyla" znalazło się - niestety - kilka dłużyzn. Lista plusów i minusów "Efekty motyla" w moim przypadku się zrównoważyła. Ciekawemu i w sumie ambitnemu pomysłowi nie dorównało jednak wykonanie. Można obejrzeć, ale na własną odpowiedzialność.