Dziś 1 listopada, dzień Wszystkich Świętych. W redakcyjnym gronie wspominamy z tej okazji zmarłych ludzi kina. Niestety, tych, którzy zasłużyli się dla X Muzy, a którzy odeszli w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy, jest wielu i z oczywistych względów nie o wszystkich możemy dzisiaj wspomnieć. Mamy jednak nadzieję, że nie pozwolicie o nich zapomnieć i podzielicie się ich nazwiskami i dokonaniami w komentarzach.
***
Melissa Mathison (zm. 4 listopada 2015)
Amerykańska scenarzystka. Współpracowała z
Martinem Scorsese (
"Kundun"),
Frankiem Ozem (
"Indianin w kredensie"), przede wszystkim zaś – ze
Stevenem Spielbergiem. Za scenariusz
"E.T" nominowano ją do Oscara, zaś jej ostatnim zrealizowanym tekstem był
"BFG: Bardzo Fajny Gigant".
***
Robert Loggia (zm. 4 grudnia 2015)
Aktor wyróżniony nominacją do Oscara za rolę w
"Zębatym ostrzu" i laureat Saturna za występ w
"Dużym" z
Tomem Hanksem. Największą sławę przyniosły mu role w
"Człowieku z blizną",
"Zagubionej autostradzie" czy
"Honorze Prizzich".
***
Getty Images © Stephen Lovekin Wayne Rogers (zm. 31 grudnia 2015)
Aktor, znany najlepiej z roli doktora "Trapera Johna" w legendarnym serialu
"M*A*S*H". Za udział w programie
"House Calls" otrzymał nominację do Złotego Globu.
***
Getty Images © Patrick Riviere David Bowie (zm. 10 stycznia 2016)
Piosenkarz, multiinstrumentalista, malarz. Był jednym z głównych przedstawicieli glam rocka. Zapisał się także w historii kina. Sławę wśród kinomaów przyniosła mu rola w
"Człowieku, który spadł na ziemię", za którą zdobył Saturna. Wystąpił także w:
"Wesołych świąt, pułkowniku Lawrence",
"Zagadce nieśmiertelności",
"Ostatnim kuszeniu Chrystusa". Inne ważne filmy w jego dorobku aktorskim to
"Basquiat - Taniec ze śmiercią" i
"Prestiż".
***
Getty Images © Ian Gavan Alan Rickman (zm. 14 stycznia 2016)
Obdarzony jednym z najbardziej charakterystycznych głosów w świecie kina aktor był najbardziej znany z ról Hansa Grubera w
"Szklanej pułapce", szeryfa z Nottingham w
"Robin Hoodzie: Księciu złodziei" oraz Severusa Snape'a w serii filmów o Harrym Potterze. Ma na koncie m.in. Złotego Globa oraz statuetkę Emmy za rolę w
"Rasputinie" (1996) i nagrodę BAFTA za występ w
"Robin Hoodzie: Księciu złodziei" (1991).
***
Andrzej Kotkowski (zm. 15 stycznia 2015)
Polski reżyser, scenarzysta i aktor. Autor m.in.
"Obywatela Piszczyka", "Olimpiady 40" oraz
"Spokojnych lat".
***
Ettore Scola (zm. 19 stycznia 2016)
Reżyser i scenarzysta, jeden z największych filmowców w historii włoskiej kinematografii. Dwukrotny zdobywca Złotej Palmy (
"Odrażający, brudni, źli", "Taras"), zdobywca Srebrnego Niedźwiedzia (
"Bal") i Złotego Globu (
"Szczególny dzień"). Był pięciokrotnie nominowany do Oscarów.
***
Jacques Rivette (zm. 29 stycznia 2016)
Reżyser i scenarzysta, jeden z największych eksperymentatorów francuskiej Nowej Fali. Twórca m.in.
"Zakonnicy", "Out 1. Spectre" i
"Pięknej złośnicy".
***
George Gaynes (zm. 15 lutego 2016)
Aktor, niezapomniany komendant Lassard z serii komedii
"Akademia policyjna". W latach 1984-1988 występował również w cieszącym się popularnością serialu familijnym
"Punky Brewster".
***
Andrzej Żuławski (zm. 17 lutego 2016)
Reżyser i scenarzysta, jeden z najbardziej oryginalnych autorów polskiego kina. Swoje filmy kręcił zarówno w ojczyźnie, jak i zagranicą. Do jego najważniejszych dzieł należą:
"Diabeł", "Opętanie" oraz niedokończone
"Na srebrnym globie".
***
Umberto Eco (zm. 19 lutego 2016)
Semiotyk, filozof i mediewista. Prowadził bardzo bogatą działalność naukową, którą łączył z funkcją felietonisty. Przez pewien czas współpracował też z włoska stacją telewizyjną RAI. W latach 80. rozpoczął karierę pisarza. Najsłynniejszą okazała się debiutancka książka "Imię róży". Jest to jedyna jego powieść, która doczekała się ekranizacji.
***
Marian Kociniak (zm. 17 marca 2016)
Wybitny polski aktor filmowy, telewizyjny oraz teatralny. Zagrał mnóstwo pamiętnych ról drugoplanowych (m.in. w
"Janosiku"), ale najpopularniejszym występem w karierze okazał się Franek Dolas z trylogii
Tadeusza Chmielewskiego "Jak rozpętałem II Wojnę Światową". Ostatnim filmem, w którym zagrał, była
"Ostatnia akcja" z 2009 roku.
***
Jan Němec (zm. 18 marca 2016)
Reżyser, jeden z czołowych przedstawicieli czeskiej nowej fali. Do jego najważniejszych dzieł należą:
"Diamenty nocy", "Perełki na dnie" i
"Męczennicy miłości". Wszystkie trzy zdobyły nagrody na festiwalu w Locarno.
***
Ken Howard (zm. 23 marca 2016)
Amerykański aktor, laureat nagrody Emmy z 2009 za występ w
"Szarych ogrodach". Od tego samego roku przewodniczący Amerykańskiej Gildii Aktorskiej (Screen Actors Guild).
***
Rod Daniel (zm. 16 kwietnia 2016)
Amerykański reżyser kinowy i telewizyjny, autor m.in.
"Kevina samego w domu 4",
"K-9" i
"Nastoletniego wilkołaka".
***
Doris Roberts (zm. 17 kwietnia 2016)
Aktorka, gwiazda serialu
"Wszyscy kochają Raymonda", za udział w którym czterokrotnie została wyróżniona Emmy. Dekadę wcześniej popularność przyniosła jej rola w innej słynnej produkcji telewizyjnej
"Remington Steele".
***
Guy Hamilton (zm. 20 kwietnia 2016)
Brytyjski reżyser i scenarzysta. Zapamiętamy go głównie za ogromny wkład w popularność bondowskiego cyklu –wyreżyserował aż cztery filmy o przygodach 007:
"Goldfingera",
"Diamenty są wieczne",
"Żyj i pozwól umrzeć" oraz
"Człowieka ze złotym pistoletem". Nie bez przyczyny ten pierwszy uznawany jest często za najlepszy film w całej bondowskiej sadze.
***
Getty Images © Kevin Winter Prince (zm. 21 kwietnia 2016)
Amerykański piosenkarz, ikona popkultury. Inspirowany jego życiem i muzyką film
"Purpurowy deszcz" z 1984 roku zdobył Oscara za najlepszy oryginalny dobór piosenek. Artysta był również nominowany do Złotego Globu za
"When Doves Cry" z tego samego filmu. Chociaż jego kariera w kinie nie była spektakularna, występ w
"Purpurowym deszczu" zagwarantował
Prince'owi wyjątkowe miejsce w sercach kinomanów.
***
Gene Gutowski (zm. 7 maja 2016)
Producent filmowy, znany najlepiej ze współpracy z
Romanem Polańskim. Zrealizowali wspólnie
"Wstręt",
"Matnię",
"Nieustraszonych pogromców wampirów" oraz oscarowego
"Pianistę".
***
Mihaly "Michu" Meszaros (zm. 13 czerwca)
Aktor cyrkowy obdarzony przydomkiem "najniższego człowieka na świecie". Był jednym z odtwórców tytułowej roli w serialu komediowym
"ALF".
***
Getty Images © Francois Durand Anton Yelchin (zm. 19 czerwca 2016)
W chwili tragicznej śmierci aktor przeżywał najlepszy okres w swojej karierze. Widzowie pokochali go po roli Pavla Chekova w
"Star Treku". Odszedł na miesiąc przed premierą trzeciej części filmu ze swoim udziałem.
***
Andrzej Kondratiuk (zm. 22 czerwca 2016)
Polski reżyser, scenarzysta, operator, montażysta i aktor. Jeden z najbardziej wszechstronnych rodzimych artystów kina. Znamy go z kultowej
"Hydrozagadki",
"Wniebowziętych",
"Wrzeciona czasu",
"Gwiezdnego pyłu" i wielu innych udanych produkcji.
***
Bud Spencer (zm. 27 czerwca 2016)
Włoski aktor, a wcześniej pływak (dwukrotny uczestnik Igrzysk Olimpijskich) i zawodnik piłki wodnej. Największe sukcesy odnosił w komediach akcji i westernach, w których występował w duecie z
Terence'em Hillem. Wśród nich były m.in.
"Bóg wybacza… Ja nigdy!", "Łapizbiry" i
"W czepku urodzeni".
***
Robin Hardy (zm. 1 lipca 2016)
Angielski reżyser i pisarz. Jest autorem legendarnego filmu
"Kult", który był jego fabularnym pełnometrażowym debiutem. Później niechętnie wracał do kina i nakręcił tylko dwie fabuły:
"Psychopatę" i
"The Wicker Tree" (duchową kontynuację
"Kultu").
***
Getty Images © Vittorio Zunino Celotto Michael Cimino (zm. 2 lipca 2016)
Reżyser i scenarzysta, laureat dwóch Oscarów. Autor jednego z najważniejszych filmów w historii kina,
"Łowcy jeleni". Podpisał się również m.in. pod
"Wrotami niebios" i "Rokiem smoka".
***
Getty Images © Pascal Le Segretain Abbas Kiarostami (zm. 4 lipca 2016)
Irański reżyser, autor m.in. takich filmów, jak:
"Gdzie jest dom mojego przyjaciela?", za który zdobył dwie nagrody z Locarno w 1989 roku, dokumentu połączonego z fabułą
"Zbliżenie",
"Smaku wiśni", który przyniósł mu Złotą Palmę, oraz
"Uniesie nas wiatr" uhonorowanego nagrodą specjalną jury w Wenecji.
***
Eric Bergren (zm. 14 lipca 2016)
Amerykański scenarzysta filmowy, nominowany do Oscara, BAFTY i Złotego Globu autor scenariusza
"Człowieka słonia" Davida Lyncha.
***
Garry Marshall (zm. 19 lipca 2016)
Amerykański aktor, reżyser, scenarzysta i producent. Współtwórca popularnych sitcomów
"The Odd Couple" i "Happy Days". Światową sławę zyskał dzięki kinowym komediom takim jak:
"Dama za burtą", "Pretty Woman", "Uciekająca panna młoda" i
"Pamiętnik księżniczki".
***
Getty Images © J. Emilio Flores Gloria DeHaven (zm. 30 lipca 2016)
Jedna z ostatnich gwiazda złotej ery Hollywoodu. Debiutowała na ekranie w
"Dzisiejszych czasach" Charliego Chaplina. Grała u boku największych gwiazd. Widzowie zapamiętają ją między innymi w ról w
"Step Lively" (1944) z
Frankiem Sinatrą czy
"Letnich wakacjach" (1948) z
Mickeyem Rooneyem.
***
Jonathan D. Krane (zm. 1 sierpnia 2016)
Producent wielu hollywoodzkich hitów, m.in.
"Bez twarzy",
"Barw kampanii" i serii
"I kto to mówi".
***
David Huddleston (zm. 2 sierpnia 2016)
Amerykański aktor filmowy i telewizyjny. Występował głównie w serialach, m.in. w
"Columbo" i
"Bonanzie", ale grał także u
Polańskiego we
"Franticu" i
Brooksa w
"Płonących siodłach". Fani zapamiętają go jako Jeffreya Lebowskiego z
"Big Lebowskiego" braci Coen.
***
Getty Images © Chris Jackson Kenny Baker (zm. 13 sierpnia 2016)
Angielski aktor, któremu nieśmiertelność przyniosła rola R2-D2. Zagrał robota w
"Nowej nadziei",
"Imperium kontratakuje",
"Powrocie Jedi",
"Mrocznym widmie",
"Ataku klonów" i
"Zemście Sithów".
***
Fyvush Finkel (zm. 14 sierpnia 2016)
Aktor, któremu popularność i uznanie przyniosła rola prawnika Douglada Wambaugh w serialu
"Gdzie, diabeł mówi dobranoc". W kinie można go było zobaczyć choćby w
"Nixonie" i
"Poważnym człowieku".
***
Getty Images © Alberto E. Rodriguez Arthur Hiller (zm. 17 sierpnia 2016)
Reżyser, twórca legendarnego melodramatu
"Love Story". W jego filmografii można znaleźć m.in. takie tytuły jak
"Autor! Autor!" oraz
"Nic nie widziałem, nic nie słyszałem".
***
Krzysztof Ptak (zm. 19 sierpnia 2016)
Wybitny polski operator filmowy, twórca zdjęć do ponad stu produkcji fabularnych i dokumentalnych. Były wśród nich takie filmy jak
"Dom zły", "Papusza", "300 mil do nieba", "Panna Nikt" czy
"Edi". W latach 1992-1994 rektor Wydziału Reżyserii na Narodowej Szkole Filmowej i Telewizyjnej w Wielkiej Brytanii.
***
Norma Moriceau (zm. 21 sierpnia 2016)
Zasłużona kostiumolożka. Stworzyła kreacje między innymi do dwóch części
"Mad Maksa", "Krokodyla Dundee" i
"Street Hero".
***
Gene Wilder (zm. 29 sierpnia 2016)
Legendarny amerykański komik, a także aktor, reżyser, producent i scenarzysta filmowy. Dwukrotnie nominowany do Oscara (za scenariusz adaptowany filmu
"Młody Frankenstein", 1974, oraz najlepszą rolę drugoplanową w
"Producentach" z 1967) i do Złotego Globu. W 1999 roku pożegnał się z aktorstwem, ale jego wkład w amerykańską komedię pozostaje nieprzeceniony.
***
Jon Polito (zm. 1 września 2016)
Amerykański aktor, jeden z ulubionych wykonawców braci
Coen. Zagrał u nich m.in w
"Hudsucker Proxy" i
"Bartonie Finku", a jako pamiętny mafioso Johnny Caspar ze
"Ścieżki strachu" zaskarbił sobie miłość widzów. Grał też u
Ridleya Scotta,
Clinta Eastwooda i
Tima Burtona.
***
Waldemar Dziki (zm. 16 września 2016)
Polski reżyser, scenarzysta i producent filmowy.
"Kartka z podróży" podróży przyniosła mu nagrodę za debiut na festiwalu w Gdańsku. Do jego najważniejszych obrazów należą:
"Pierwszy milion", "Bank nie z tej ziemi" i
"Cudowne dziecko".
***
Alexis Arquette (zm. 11 września 2016)
Aktorka występująca przede wszystkim w filmach niezależnych. Od czasu do czasu pojawiała się jednak i w znaczących produkcjach, m.in. w:
"Pulp Fiction", "Od wesela do wesela" i "Rodzinnych rewolucjach".
***
Curtis Hanson (zm. 20 września)
Reżyser i scenarzysta, laureat Oscara za scenariusz
"Tajemnic Los Angeles". Nakręcił również m.in.
"Dziką rzekę", "Cudownych chłopców" i
"8 milę".
***
Bill Nunn (zm. 24 września 2016)
Amerykański aktor znany m.in z ról u
Spike’a Lee (
"Rób, co należy"),
Mike’a Nicholsa (
"Odnaleźć siebie") i
Giuseppe Tornatore (
"1900: Człowiek-legenda").
***
Getty Images © Gareth Cattermole Andrzej Wajda (zm. 9 października 2016)
Wybitny polski reżyser i scenarzysta filmowy, współtwórca formacji tzw. Szkoły Polskiej. Laureat Oscara za całokształt twórczości w 2000 roku, nagrody BAFTA (1984, za film
"Danton") oraz Złotej Palmy w Cannes (1981,
"Człowiek z żelaza"). Autor wielu arcydzieł polskiej kinematografii, m.in.
"Popiołu i diamentu", "Ziemi obiecanej", "Wszystkiego na sprzedaż" czy
"Kanału". Jego ostatnim filmem były
"Powidoki" (2016), biografia malarza Władysława Strzemińskiego.
***
Tonino Valerii (zm. 13 października 2016)
Włoski reżyser słynący z kręcenia spaghetti westernów. Karierę zaczynał jako asystent
Sergio Leone przy filmie
"Za garść dolarów". W kinematografii zapisał się jako autor m.in.
"Dni gniewu" i
"Nazywam się Nobody".
***
Andrzej Kopiczyński (zm. 13 października)
Aktor, któremu olbrzymią popularność przyniosła tytułowa rola w serialu
"Czterdziestolatek". Wystąpił również m.in. w
"Korczaku", "Znachorze" i serialu
"Lokatorzy".
***
Janet Patterson (zm. 21 października 2016)
Znakomita kostiumolożka, stała współpracownica reżyserki
Jane Campion. Za kostiumy do filmów
"Fortepian", "Portret damy", "Oskar i Lucinda" i
"Jaśniejsza od gwiazd" była nominowana do Oscarów.