Pod koniec XIII wieku Szkocja dostaje się pod panowanie angielskiego króla, Edwarda I. Przejęcie władzy odbywa się w wyjątkowo krwawych okolicznościach. Jednym ze świadków gwałtów i morderstw jest kilkunastoletni chłopak, William Wallace. Po latach spędzonych pod opieką wuja dorosły William wraca do rodzinnej wioski. Jedną z pierwszych osób, które spotyka, jest Murron - przyjaciółka z lat dzieciństwa. Dawne uczucie przeradza się w wielką i szczerą miłość. Niestety wkrótce dziewczyna ginie z rąk angielskich żołnierzy. Wydarzenie to staje się to momentem przełomowym w życiu młodego Szkota. William decyduje się bowiem na straceńczą walkę z okupantem i po brawurowym ataku zdobywa warownię wroga. Dzięki ogromnej odwadze zostaje wykreowany na przywódcę powstania przeciw angielskiej tyranii...

Jest koniec XIII wieku. Król Szkocji umiera, nie zostawiwszy po sobie następcy tronu. Władzę nad krajem przejmują okrutni Anglicy. Kilkuletni William Wallace (Mel Gibson), jako jeden z nielicznych, przeżywa atak angielskich wojsk na swoją rodzinną wioskę. Gdy po kilkunastu latach powraca do domu, jest świadkiem wymuszenia przez Anglików na pewnej pannie młodej prawa pierwszej nocy. Wkrótce spotyka Murron (Catherine McCormack), towarzyszkę dziecięcych zabaw. Zakochują się w sobie i biorą w tajemnicy ślub. Któregoś dnia jeden z angielskich żołnierzy usiłuje zgwałcić Murron. W obronie własnej dziewczyna zadaje mu kilka ran, za co zostaje publicznie stracona. Oszalały z rozpaczy William, z pomocą innych mieszkańców wioski, szturmem zdobywa pobliską angielską warownię. Wokół niego zaczynają się gromadzić tłumy Szkotów gotowych do walki ze znienawidzonymi Anglikami.

Gdy żona Williama Wallace'a (Mel Gibson) została brutalnie zamordowana przez angielskich żołnierzy, jego żądza zemsty szybko przerodziła się w nieokiełznaną wolę walki o wolność ojczyzny. Jego bohaterstwo i zapamiętanie w walce sprawiło, że wszyscy Szkoci chwycili za oręż i okrzyknęli Wallace'a swoim przywódcą, nadając mu przydomek Braveheart - Waleczne Serce. Niepodległościowa krucjata przerodziła się w regularną, krwawą wojnę.

Akcja filmu toczy się w Szkocji w drugiej połowie XIII wieku. William Wallace przez całe swoje dotychczasowe życie kumuluje w sobie nienawiść do ciemiężących jego kraj Anglików. Podobnie jak jego rodacy żyje w skrajnej nędzy i strachu przed odwiecznym wrogiem. Gdy Anglicy pozbawiają go kolejnej ukochanej osoby, dochodzi do niewielkiej potyczki z angielskimi strażami. Lokalne starcie przeradza się w wielką, niezwykle krwawą wojnę. Wallace staje się przywódcą Szkotów, lecz odkrywa, że Anglia nie jest jego jedynym wrogiem. Musi stanąć ponad szkockimi podziałami, by ziścił się odwieczny sen o wolności narodu szkockiego.

Rok 1280. Król Szkocji umiera bezpotomnie. Król Anglii, Edward Długonogi (Patrick McGoohan), podstępnie morduje szkocką szlachtę. Nastoletni William Wallace (James Robinson) jest świadkiem tej zbrodni, wkrótce też ginie jego ojciec (Sean Lawlor). Mały chłopiec, pod opieką wuja Argyla (Brian Cox), opuszcza rodzinne strony. Z jego pomocą uczy się ogłady, języków oraz posługiwania się bronią. Król Edward przywraca prawo pierwszej nocy, aby wynarodowić Szkotów. Gdy William powraca do domu jako dorosły mężczyzna, jest naocznym świadkiem wykorzystania przez angielskiego szlachcica tego haniebnego prawa. Wtedy też ponownie spotyka Murron (Catherine McCormack), którą znał w dzieciństwie i zakochuje się w niej bez pamięci. Aby uniknąć prawa pierwszej nocy, młodzi biorą ślub w tajemnicy. Wiedzą o nim tylko oni i ksiądz. Kiedy angielski żołnierz chce zgwałcić Murron, ta z pomocą Wallace'a broni się, za co zostaje publicznie stracona. Pokojowo dotąd nastawiony William, szalejąc z rozpaczy, przy pomocy innych mieszkańców wioski dokonuje zemsty za zabicie ukochanej. Staje się teraz nadzieją swych ziomków na wolność. Rozpoczyna się krwawa walka o odzyskanie wolności przez uciskanych Szkotów. W końcu pod Stirling dochodzi do pierwszego otwartego starcia między Szkocją a Anglią.

Szkocja pod koniec XIII wieku przechodzi wiele przemian. Odbywają się pokojowe zgromadzenia, a podczas jednego z nich postanawia się, że kraj zostanie oddany pod protektorat Anglii. Naocznym świadkiem tego wydarzenia jest mały chłopiec o walecznym sercu, William Wallace (James Robinson). Po paru latach u wuja William, jako już dojrzały mężczyzna, powraca do swojej mieściny. Jego przyjazd zgrywa się w czasie z dyktaturą bólu i przelewem niewinnej krwi. Anglia narzuca szkockim osadnikom ogromne podwyżki cen żywności i innych kosztów utrzymania. Jednak mieszkańcy Szkocji nie chcą dostosować się do praw i obowiązków, jakie proponuje obecny król, Edward I (Patrick McGoohan). Obydwie strony doprowadzają do sytuacji, która nie może rozstrzygnąć się inaczej, jak tylko na polu bitewnym. Lecz znienawidzeni Anglicy nie poprzestają w natarciach, gwałtach i mordach. Pod płaszczykiem pacyfikacji przeprowadzają ciche przymierza z wrogami Szkocji, pertraktują nawet z obecnie rządzącą szlachtą szkocką. Kolejne miasta płoną, a tym samym nastroje antykrólewskie rosną.