Film oparty na legendach arturiańskich jest adaptacją książki Thomasa Malory'ego. Opowiada o narodzinach, dzieciństwie, dojściu do władzy, panowaniu i śmierci legendarnego króla Artura oraz o przygodach rycerzy Okrągłego Stołu, poszukujących Świętego Graala. Tytułowy Excalibur to miecz dający władzę królewską, miecz który został dany panującemu przez tajemniczą Panią Jeziora i przysługuje tylko królowi godnemu jego posiadania.

Rzecz dzieje się w zamierzchłej przeszłości. Potężny czarodziej Merlin pomaga Utherowi Pendragonowi w zdobyciu korony. Gdy jego syn Artur obejmuje sukcesję, również i on może pokonać przy pomocy Merlina swych wrogów. Powołuje sławnych Rycerzy Okrągłego Stołu i poślubia piękną Ginewrę. Niebezpieczeństwo grozi Arturowi ze strony jego występnej siostry przyrodniej, Morgany, która nakłania ich wspólnego syna do sięgnięcia po tron ojca.