Film opowiada o skutkach społecznych socjalizmu w okresie pierestrojki. Nauczyciel nie potrafiąc nawiązać kontaktu ze swoimi uczniami, coraz bardziej im ulega. Ci posuwają się wobec niego nawet do rękoczynów.

Tytuł oznacza stan chorobowy, charakteryzujący się skrajnym zmęczeniem, brakiem panowania nad sobą, ciągłymi zmianami nastroju, a także częstym popadaniem w śpiączki. Syndrom asteniczny, na który cierpi bohater filmu jest jednocześnie symbolem stanu psychofizycznego, na który zapadła radziecka społeczność po kilkudziesięciu latach komuny, symbolem egzystencji zdradzającej cechy kompletnej dezintegracji i degrengolady. Pierwsza czterdziestominutowa część filmu to studium skrajnej rozpaczy, opowieść o kobiecie, która właśnie pochowała swojego męża i przeżywa pierwsze chwile samotności. Szybko okazuje się jednak, że to, co oglądamy nie jest właściwą fabułą, ale filmowym cytatem, kinowym seansem, zresztą fatalnie przyjętym przez publiczność. Prawdziwy bohater "Syndromu" znajduje się na widowni. Jest nim pozbawiony chęci do życia nauczyciel, który podczas seansu filmowego dostał kolejnego ataku narkolepsji. Druga część filmu ukazuje jego losy poprzez szereg luźno powiązanych scen i obserwacji. O niezwykłej sile filmu decyduje nie tylko prowokacyjna konstrukcja filmu, ale też przewrotny sposób kreowania postaci. Film jest porażającą diagnozą stanu, do jakiego doprowadzić mogą lata prania mózgu i cywilizacji kłamstwa.