Recenzja filmu

Cube (1997)

"Cube" Vincenzo Nataliego zdaje się stawiać swych bohaterów i widza w, na pierwszy rzut oka, zupełnie nowej, nieprzerobionej dotąd przez kino sytuacji. W fantastycznej produkcji filmowej (zapewne w kinie w ogóle) jest to ewenement; już prawie zapomnieliśmy, że można żądać od twórców wyobraźni i oryginalności. Tutaj dostajemy ją w dziele realizacyjnie ascetycznym, ale emocjonalnie przebogatym, tętniącym od symboli i znaczeń. Bohaterowie – policjant, złodziej, studentka nauk ścisłych, pani psycholog, architekt i młody mężczyzna chory na autyzm – jak klasyczni herosi science fiction rzuceni w nieznany świat, muszą odkryć rządzące nim prawa. Sytuacja jest niejasna i pełna niebezpieczeństw. Niektóre pomieszczenia to miniaturki inferno; po wejściu intruza uruchamiają się mordercze siatki, bezlitosne ostrza, wystrzeliwują zewsząd niszczące płomienie. Odnaleźć się w tym świecie, odszukać drogę wyjścia, dogadać z partnerami w złym losie albo spróbować wykorzystać ich i wykiwać – oto zadanie dla bohaterów. W klaustrofobicznej przestrzeni wielokolorowych pomieszczeń-pułapek odsłania więc Natali odwieczny dramat człowieczej solidarności, agresywności, niepewności. Grę w przeżycie, w pożądanie, we władzę, w zdobycie wiedzy. Rozpoznajemy w "Cube" obsesje Buñuela i Kafki; rozpoznajemy aktywizm Bressona znany z "Ucieczki skazańca" i trochę z "Windą na szafot" Malle'a. W "Ucieczce...", w "Windzie..." też mieliśmy motyw zamknięcia, ale wspomniany aktywizm bohaterów "Cube" wzięty jest, jak sądzę, z innego, bardziej współczesnego kulturowego porządku – ze świata gier. Zapewne wszystko to razem uwodzi publiczność. Wieloznaczność i prostota. Wyjątkowość i rozległe kulturowe zakorzenienie. Asceza i wyrafinowanie. Takie są też cechy dobrej, myślącej fantastyki przedkładającej znaczenia nad triki i fabularne standardy. "Cube" wygląda na dzieło doskonale oryginalne będące jednocześnie koktajlem znanych motywów i odkryć, które przekształca, uszlachetnia, przenosi w wyższy wymiar.