Recenzja filmu

Whiplash (2014)

Kojarzycie te wszystkie naiwne filmy o tańcu? Jest szkoła, ambitny nauczyciel i uczniowie, którym nie wychodzi. Nie? No to inaczej. Mamy drużynę sportową, trenera o twardym charakterze i wielki turniej jako finał. Obie te kategorie filmów mają kilka wspólnych mianowników. Zazwyczaj historia zaczyna się od ukazania postaci odmieńca, który w taki czy inny sposób trafia do zespołu. Następnie scenariusze obejmują zestaw obowiązkowych punktów: ćwiczenia, wzloty, upadki, momenty załamania (buty na wieszak) i przełamania oraz jakiś punkt kulminacyjny po którym wszystko dobrze się kończy. W zasadzie "Whiplash" wpisuje się w tak przedstawioną charakterystykę. Reżyser wyposażył jednak swoje dzieło w całą garść rozwiązań sprawiających, że film ogląda się z przyjemnością, a kolejne sceny składają się na całkiem ciekawy oraz satysfakcjonujący seans.

Andrew, główny bohater filmu (w tej roli świetny Miles Teller) marzy o zostaniu sławnym muzykiem jazzowym. Uczy się w szkole muzycznej, słucha klasyków gatunku, zna anegdoty z życia ikon jazzu. Dla realizacji swoich marzeń jest w stanie wiele poświęcić. Pewnego dnia zauważony zostaje przez Fletchera (J.K.Simmons), nauczyciela który szuka perkusisty do swojego zespołu. Relacja pomiędzy uczniem a jego wymagającym nauczycielem stanowi najważniejszy element całej przedstawionej historii. Powiedzieć, że Fletcher jest srogi to tak jakby nic nie powiedzieć. Metody pedagoga wzbudzają kontrowersje, a ich okazała paleta, w zestaw której wchodzą: przeklinanie, policzkowanie, wyzywanie od ciot jest narzędziem, które ma zagwarantować hart ducha oraz późniejszy sukces w karierze muzycznej. Zresztą, rola Simmonsa jest najmocniejszym punktem filmu. Przed zajęciami z nim dobrze byłoby przećwiczyć tempo wybijania rytmu, a najlepiej nauczyć się nut na pamięć. Zastanawiać może widza jak długo publiczna szkoła trzymałaby u siebie typa pokroju Fletchera. Niedługo, ale realia rzeczywistego, niefilmowego świata często są przez reżysera pomijane.

Reżyser dosyć ściśle trzyma się przyjętej teorii, że jedynie mordercza, ponadludzka praca, wspierana przez radykalne metody może przynieś końcowy sukces. Życie uczy, że jest inaczej, wobec czego "Whiplash", aby zniwelować stanowiące jego oś zdarzeń błędne założenia, wzbogacony został o sceny mające jak najbardziej owe fanaberie uwiarygodnić. Jakże absurdalne jest zachowanie bohatera po wypadku. Co należy zrobić po stłuczce samochodowej? Otóż zostawić sterczące do góry kołami auto na środku ulicy i biec na próbę zespołu. Zdziwienie budzi determinacja Andrew – z jednej strony na tyle duża, by zerwać z dziewczyną, a z drugiej na tyle słaba, by bohater był w stanie pamiętać o podstawowym narzędziu pracy każdego "garncarza" – pałkach. A co "Whiplash" ma wspólnego z filmami typu "Step up"? Ano wszystkie te elementy, które wypisałem we wstępie.. Niewiarygodny, w kontekście zaangażowania Andrew, wydaje się moment załamania. Punkt kulminacyjny jest wielkim tryumfem reżysera. Intryga mierzy się z wirtuozją młodego artysty. A kto wygra? Po odpowiedź zapraszam do kina.

Historia przedstawiona w filmie może sprawiać wrażenie wtórnej. I o ile konstrukcja scenariusza oparta o formułę "od zera do bohatera" faktycznie nie jest niczym nowym, o tyle sposób jej przedstawienia stanowi pewien ewenement. "Whiplash" to mocne kino, chociaż tematyka na to nie wskazuje. Dostarcza dużej dawki intensywnych emocji, a odgłosy bębnów grzmią w głowie jeszcze długo po seansie.