Cenzura chińska z pewnością jest mniej pamiętliwa niż jeden z bohaterów tego filmu, Dolar. Zhangke Jia jeszcze niedawno wypuścił "Dotyk grzechu", zakazany w jego rodzinnym kraju, a rząd zamiast wpisać go na czarną listę, z otwartymi rękami przyjął kolejny jego obraz. Nie ma co się dziwić: "Nawet góry przeminą" wydają się patriotycznym hymnem na cześć ojczyzny, ostro krytykującym zachodnie społeczeństwo. To jednak tylko polityczna zagrywka, twórca chciał opowiedzieć o przemijaniu, a swe dzieło uczynił tak przyjazne cenzorom by rodacy mogli je zobaczyć. Podobną taktykę stosował już nieraz Yimou Zhang.

"Nawet góry przeminą" jest w warstwie fabularnej niezwykle płaskie- postaci zdają się mieć najwyżej dwa wymiary i łatwo je ocenić. Po jakimś czasie zdałem sobie jednak sprawę iż tutaj historia jest tylko pretekstem. Tak na prawdę wszystko stanowi metaforę. Jinsheng to uosobienie kapitalizmu, Tao personifikuje obywatela mu ulegającego, a Liangzi jest symbolem całej klasy robotniczej. Oto jak za pomocą trzech osób opowiedzieć o społeczeństwie przechodzącym przemiany. Kapitalista jest tu obywatelem odcinającym gałąź na której stoi: obchodzi go teraźniejszość, zagarnia dla siebie profity i spłukuje zupełnie tradycje, które go nie obchodzą. Na końcu zostaje jednak sam, w nieznanym świecie który sam zbudował. Tam nikt nie mówi w jego języku, nikt nie kultywuje ukochanych rozrywek, a towarzystwo stanowi jedynie wolność którą wywalczył: może mieć broń, lecz nie ma po co jej użyć, może kupić co chce, lecz nie ma z kim się tym cieszyć bo przedmioty cieszą nowe pokolenia, zaś on wie że radością jest raczej druga osoba. Jego syn Dollar to głos nowych pokoleń. W wieku 17 lat nie pamięta już nic z przeszłości, bo do tego dąży świat w jakim przyszło mu się urodzić. Zapomniał język Chiński, zapomniał jak wygląda matka, zapomniał gdzie są jego korzenie. Ta amnezja też ma znaczenie symboliczne, bo naturalnie w tak krótkim okresie czasu nie można tak dużo informacji wyprzeć. Sęk w tym iż przyszłość nie chce by przeszłość wpływała na jej doskonałość. Dollar znajduje jednak tunel ku dawnym czasom, a jest nim Mia. Starsza kobieta jeszcze pamięta jak wyglądał starszy porządek. Jest łącznikiem, jej miłość to antidotum pozwalające by bohater powoli zaczął wracać do dzieciństwa i przypomniał sobie matkę. Zaś Tao na samym końcu okazuje się całym swym sercem trzymać tradycji, wiedząc iż pamięć nie umrze póki będzie ona o nią dbać. Jinsheng na samym początku filmu daje jej psa, mówiąc z nieskrywaną przyjemnością iż zwierze żyje góra 15 lat. To po jego myśli, bo wtedy czcił niestałość. Jednak gdy mija 25 lat widzimy iż pupil nadal jest przy swej właścicielce- to symbol korzeni, których śmierć zwiastował milioner.

Generalnie nie jestem z tego dzieła tak zadowolony jak z "Dotyku grzechu" gdzie zawartość wydawała się bardziej "świeża". Jednak doceniam sposób w jaki stworzono omawiany film. Mnóstwo tu spójnych tropów interpretacyjnych, a różny format obrazu w zależności od czasu akcji to dodatkowy atut. Powstał więc utwór, który oglądałem z przyjemnością.