Chyba jednak powinno, bo powyższe superlatywy są zbyt ogólne, pasują do wielu filmów, ale nie jestem pewien, czy akurat do tego. Pogoń za mamoną? Nie tutaj. Bohatera zajmuje tylko i wyłącznie kwestia własnej grzeszności - w którą wpędza go Diabeł czy też sam Bóg (niewyjaśnione). Z przyjemnością się na ten film patrzy, jest przysłowiową "ucztą dla oka", natomiast w kwestii przesłania pozostaje niejasny, na tyle, że powoduje wzruszenie ramion. Grzesznik czy ofiara Boga - co to za różnica dla widza, który z trudem rekonstruuje pogmatwaną fabułę do kupy. Z tego względu, pomimo zachwytu nad stroną wizualną i sugestywnymi kreacjami aktorskimi (Kozłowski jako Diabeł, Figura i Dymna jako urocze kusicielki) nie mogę uznać PAMIĘTNIKA za dzieło w pełni udane, w przeciwieństwie np. do RĘKOPISU tego samego twórcy...

Ależ tutaj naprawdę nie ma rzeczy niewyjaśnionych. Główny bohater, już przy pierwszym spotkaniu z Diabłem (pod postacią swojego sobowtóra) przyznaje się do mnogości swoich grzechów. Ale jednocześnie wierzy w swoją wyjątkowość, jakąś wielką misję do zrealizowania i inne tego typu rzeczy. Powstaje więc dysonans, który prowadzi go do rozdwojenia osobowości. Bo on nie potrafi mentalnie pogodzić tego, że można być jednocześnie dobrym i złym, świętym i grzesznym. Diabeł jest tylko imaginacją i symbolem rozpadu osobowości, a nie przyczyną zdarzeń opisanych w filmie. W Robercie od początku jest druga natura, popychająca go do grzechu, którą jednak trzyma w ryzach "będąc sobą". Wszystkie swoje niegodziwości małe i duże (od opilstwa aż po morderstwa) bohater popełnia albo jako swój sobowtór (folgując tej drugiej, ukrywanej naturze), albo przy udziale i na skutek wyraźnej namowy Diabła. W pewnym momencie zaczyna mieć ogromne luki w pamięci, ponieważ przez ten okres jego ciało zostaje całkowicie zawładnięte przez drugą osobowość. Film pod tym względem przypomina mi "Podziemy krąg". Można go rozumieć na kilka sposobów, między innymi jako studium choroby psychicznej. Dużo jest również nawiązań do Apokalipsy oraz innych ksiąg Pisma Świętego, zatem można również widzieć w nim przypowieść o charakterze religijnym. Można też pokusić się o interpretację pod kątem obyczajowym i generalnie dosyć dużo tu można.