Na początku filmu wszyscy są czyści. Pan młody, co z Anglii przyjeżdża na polską prowincję, bo dziołchę na skajpie poderwał, i który dziwi się (pierwsza symboliczna scena), że mostów tu nie ma. On, powiada, most tu wybuduje. Czysty jest też teściu, stary Lach, znaczy Ferdek (wybaczcie, że tak piszę, ale z całym szacunkiem dla pana Grabowskiego, gra on tu Ferdkiem, tylko trochę bardziej serio), głowa rodziny. Kulturka, zna angielski, elegancko się ubrać potrafi, choć przecież robi szmal na odkrywce, w warstwach kopie (to drugi ważny symboliczny komunikat, to taki znaczące; bogaci się wszak na czymś, co nie należy do niego, czego sam nie stworzył, co odkładało się w tej ziemi przez wieki), na tym to swoje El Dorado zbudował. Żadna tam innowacja, ot, szczyt możliwości Polaka.
I tak już będzie do końca. Tzn. czystych pozostanie dwóch – Anglik, medium, dusza, w którą wklei się inna dusza. I stary żydowski profesor, łagodny i melancholijny dziadzio, krystaliczny jak półboskie stworzenie jakoweś, acz przez Polaków traktowany z lekceważeniem. Oczywiście do czasu.
No właśnie, Polaki, czyli cała reszta. Te to się szybko potrafią uświnić. Bydłota jedna, fałszywe, obłudne ochlejmordy, dwulicowe, skrytobójcze, chutliwe, z dulska cięte, bardziej zwierzęta niż ludzie. Ich wiara pusta, ich kapłani tchórzliwi. To one zabiły i zabrały Żydom. A nawet jak nie zabiły, to na pewno zabrały. To one tera kręco te swoje geszefty na ich kościach. Dosłownie. I to one w świetle prawdy, osły, barany uparte i niewdzięczne jedne, stanąć nie chcą i dalej pod dywan by zamiatały. Anglik (obcy) psuje imprezkę? Do piwnicy Anglika (kolejna symboliczna scena rozgrywana na poziomie narodowej podświadomości, przyjrzyjta się, rodacy, jak wypieramy to, z czym zbyt jesteśmy tchórzliwi, by się skonfrontować). Wóz obcego się ostał? Do wody z nim, nie będzie widać, znaczy – nigdy go nie tu było. Bo to wszystko, wicie, rozumicie, co tu zaszło, cały ten Holocaust, tfu, przejęzyczenie, cała ta chryja, to jakaś halucynacja, brednia. Napijmy się, wyśpijmy, a jak rano się zbudzim, już tego nie będzie, wszystko ładnie i po staremu będzie. Przeca my, Polacy, my lubim sielanki.
A teraz krótko trzy rzeczy. Raz: ludzie w ekstremalnych sytuacjach zachowują się, jak się zachowują. Czy to w Polsce, czy w Afryce, na Ukrainie czy w Palestynie. Narodowość czy rasa nie ma tu nic do rzeczy. Jeśli ktoś twierdzi inaczej i żeby tego dowieść, wywyższa jednych, a drugich upadla, wedle klucza narodowego, to jest to ksenofobia i nacjonalizm a rebours. Dwa: film jest bardzo ubogi aktorsko, sama historia to w sumie pozbawiona dramaturgii i napięcia nowela, dość przewidywalna, z jedyną ciekawą rolą lekarza. Sprawnie zrealizowana, ale zupełnie nic poza tym. Ciekaw te z jestem, czemu "Demon", nie "Dybuk". Bo był już film przedwojenny pod tym tytułem. Czy po prostu koniunkturalizm górą (bo komu coś słowo dybuk mówi? A demona to wiadomo, każdy kojarzy)?. I trzy... A zresztą. Niech spoczywa w pokoju.