Film jest adaptacją opowiadania Henryka Sienkiewicza, ukazuje nędzę, wyzysk i zacofanie chłopa pańszczyźnianego oraz tragiczną sytuację wsi polskiej XIX wieku. Miejscem akcji jest wieś Barania Głowa, znajdująca się w zaborze rosyjskim. Gminny pisarz, człowiek bez skrupułów - Zołzikiewicz stara się uwieść żonę chłopa Rzepy Marysię. Odrzucony, w ramach zemsty, wciąga Rzepę na listę poborowych do wojska. Osiąga swój cel, kobieta oddaje mu się w zamian za obietnicę zwolnienia męża od służby wojskowej.